Miguel de Cervantes - Don Kichot z la Manczy

Historia don Kichota ma już ponad 400 lat i jest szeroko znana, w końcu to klasyk nad klasykami. Niemłody, bo pięćdziesięcioletni szlachcic, pod wpływem literatury rycerskiej, postanawia zostać błędnym rycerzem. Żeby wszystko było „jak należy”, czyli jak podaje literatura, szlachcic musi mieć damę swojego serca, odpowiedniego konia no i oczywiście musi zostać pasowany na rycerza. W przypadku don Kichota jego damą zostaje wieśniaczka, jego ogier cokolwiek leciwy, ale pięknie nazwany Rosynantem będzie jak znalazł, natomiast pasowanie na rycerza odbywa się w karczmie.

W głowie bohatera wygląda to zgoła inaczej. Wyobraźnia rozbuchana książkami podpowiada mu coraz piękniejsze obrazy. I tak wiatraki są olbrzymami, a mnisi to czarownicy, którzy chcą uprowadzić piękną damę; służąca to księżniczka a żałobnicy są diabłami. Tym samym na każdym kroku czekają na don Kichota niebywałe przygody.

Kanwą przygód bohatera było barwne życia samego autora. Cervantes, pochodzący ze zubożałej rodziny szlacheckiej, musiał uciekać do Rzymu za udział w pojedynku, dwukrotnie siedział w więzieniu, był w wojsku oraz trafił do niewoli (z której został wykupiony przez rodzinę). Nie mogąc znaleźć pracy, postanowił żyć wyłącznie z literatury. Barwna powieść szybko zdobyła uznanie, czytelników nie odstraszała nawet objętość (oba tomy to, w zależności od wydania, od 800 do 1000 stron).

Autor, zarówno w treści jak i w konstrukcji utworu, odwołuje się do romansów rycerskich, bardzo popularnych na przełomie XVI/XVII wieku. Tak jak w owych romansach, utwór opiera się na domniemanych źródłach historycznych, które mają nadać wydarzeniom iluzję prawdy. Co dziwne, akcja umieszczona jest współcześnie (dla autora) i odwoływanie się do historii nadaje tu zabarwienia komicznego.

Niezwykle ciekawy jest język powieści. Często pojawia się wytworny, podniosły styl. Tu należą się brawa dla tłumacza (Edward Boye), którego przekład fantastycznie oddał klimat powieści. Dla współczesnego czytelnika może to być nieco zawiły i przesadzony styl, jednak jest on niezbędny aby oddać atmosferę stworzony przez Cervantesa. Język jest również istotny ze względu na dużą dawkę humoru, którą autor okrasił całą powieść – bez właściwego przekładu przygody błędnego rycerza nie byłyby nawet w połowie tak zabawne.

Don Kichot pozostaje dziełem uniwersalnym, dlatego każdy czytelnik, bez względu na czasy w jakich żyje, znajdzie w nim coś dla siebie. Wtedy była to parodia romansów rycerskich, dzisiaj być może byłaby to parodia kryminałów. Motyw oczytanego człowieka, który „oszalał” pod wpływem literatury jest również szeroko powielany (także współcześnie mól książkowy często nazywany jest dziwakiem). Aby przeczytać książkę „Don Kichot z la Manchy” jest potrzebna pewna doza samozaparcia, jednak warto – dzięki temu poznajemy powieść, która stanowi podwalinę ogromnej części późniejszej literatury.

Tytuł: Don Kichot z la Manczy

Tytuł oryginału: El Ingenioso Hidalgo Don Quijote de la Mancha

Autor: Miguel de Cervantes

Tłumaczenie: Edward Boye

Data wydania: 2020-09

Wydawca: Wydawnictwo MG

ISBN: 978-83-7779-644-3

Katarzyna Pawłowska