Baśnie japońskie

 

Baśnie japońskie wydawnictwa Kirin to seria, która składa się z trzech tomów baśni pochodzących z Kraju Kwitnącej Wiśni. Historie niezwykłe, pełne odważnych wojowników, mitycznych stworzeń, niewiarygodnych splotów akcji i przede wszystkim ważnych wartości. Jednak to nie tylko bajki i opowiastki snute wieczorami przy kominku, czy przed snem. To mity, legendy i podania, opisujące ważne wydarzenia historyczne Japonii, nazewnictwo a także pochodzenie różnych sławnych postaci, kulturę, zwyczaje, tradycje, zjawiska przyrodnicze.... To taka lekcja o kulturze Dalekiego Wschodu przedstawiona malowniczym słowem i okraszana wyjątkowym klimatem.

  Bohaterami opowieści są nie tylko spracowani chłopi, ludzie mieszczaństwa, dzielni samurajowie i cesarzowie. To również istoty magiczne przybyłe z innych światów takie jak smoki, diabły, czarownice... te złe i dobre, które mają wesprzeć ludzi, doradzić i ulżyć w ich cierpieniu.Wydawać by się mogło znajome, że to nic nowego. Jednak tak naprawdę baśnie te pod wieloma względami różnią się od naszych europejskich i ciężko doszukiwać się jakichkolwiek skojarzeń, podobieństw, czy nawiązań. Wiele z nich odnosi się do religii, inne do historii, konkretnych tradycji lub zwyczajów... kolejne są po prostu metaforami z życia lub przykładami odpowiednich zachowań.

  W porównaniu np. do baśni braci Grimm lub baśni hinduskich niewiele tutaj okrutnych opisów. Jednocześnie tak jak w każdej bajce i baśni jest zło i dobro. Ludzie szczerzy i prawi oraz Ci źli, dwulicowi, agresywni, dbający tylko i wyłącznie o swoje dobra. Odwaga i męstwo są chwalone i cenione a tchórzostwo, oszustwo, chęć powiększania swojego bogactwa, ganione. Nagradza się bohaterów i ludzi prawych, ale też karze zbrodniarzy i tych bez moralności. To zupełnie normalne, że pojawi się w nich motyw zemsty, śmierci, czy ludobójstwa. Jednak zawsze jest to uzasadnione - osoba, która krzywdzi ponosi karę.

  Czytając baśnie japońskie widać jak ważna dla Japończyków jest przyroda a także miłość i szacunek do roślin i zwierząt. Nie niszczą jej i nie krzywdzą żywych istot - żyją z nimi w zgodzie i harmonii, będąc wdzięcznymi za to daje im matka ziemia i opiekując się czworonogami. Cenią również dane komuś słowo i obietnice, których złamanie tak samo jak skrzywdzenie zwierzęcia jest krytykowane i linczowane -  konsekwencje takiego postępku mogą być naprawdę nieprzyjemne.

Bardzo ważne są relacje rodzinne pomiędzy rodzicami, a dziećmi - dokładnie szacunek, którym potomstwo jest zobowiązane darzyć rodziców. Istotna jest praca, to aby wykonywać ją sumiennie i w pełni, aby robić to w czym jesteśmy najlepsi i do czego zostaliśmy stworzeni.. Nie ma pośpiechu, szumu, hałasu. Wszystko dzieje się powoli, jest czas na zachwyt nad pięknem świata i przyrody. Powoli całość zmierza do finału.

  Żadna z baśni nie pozostaje bez puenty, choć morał ten nie zawsze jest widoczny i mocno podkreślony. Pozostaje wiele niedopowiedzeń i pytań na które czytelnik sam musi odpowiedzieć, odkryć, odszukać prawdziwe znaczenie. Niejednokrotnie wymaga to dłuższego zastanowienia, poświęcenia im więcej czasu ale warto bo ona tam jest. Niejednokrotnie na pierwszy rzut oka nie widoczna, bo głęboko ukryta ale jest... choć niektóre przesłania Europejczykom być może ciężko będzie zrozumieć. Wszakże to inny kraj, inna kultura i zwyczaje. Jednak takie wartości jak odwaga, prawość, spryt i szlachetne serce na całym świecie zawsze są cenione i nagradzane, zło i niecne postępki karane a głupota i tchórzostwo - wyśmiane.

  Książkę zdobią czarno-białe przedruki japońskich drzeworytów z przełomu XIX i XX wieku - każdy do konkretnej historii. Według mnie dodają one klimatu czytanym historiom i podkreślają to jak bardzo są one stare. Tłumaczenie tekstu uważam za dobre. Baśnie nie zostały skrócone i ocenzurowane a przełożone bezpośrednio z oryginału, dzięki czemu poznajemy je w oryginalnej wersji. To zdecydowanie duży plus tej publikacji. Spodobało mi się również to, że niektóre japońskie słowa nie zostały wyjaśnione bezpośrednio w treści baśni a w przypisach, co według mnie również wpływa na klimat czytanych opowieści.

  Jedyne co mogę zarzucić wydaniu baśni to to, że książka nie jest w twardej okładce. Całość liczy ponad 300 stron a wiadomo, że z biegiem czasu i "użytkowaniem", książka może ulegać uszkodzeniu i nie mam na myśli tylko zagięcia ale również otarcia i naderwania. Twarda oprawa zapewnia trwałość a ta miękka niekoniecznie. Z czasem nie tylko ona ulegnie zniszczeniu - z czasem mogą zacząć wypadać kartki.

  Mimo tego publikację uważam za ciekawą i godną tego aby po nią sięgnąć, przeczytać. Nie trzeba interesować się kulturą Japonii aby po nią sięgnąć, gdyż ten zbiór to coś o wiele więcej. Umieszczone w niej opowieści nie tylko przybliżają kulturę Kraju Kwitnącej Wiśni ale również pełne są uniwersalnych i ponadczasowych mądrości, którymi należy dzielić się nie tylko z młodszymi.

Beata Jabłońska

Tytuł: Baśnie japońskie 

| Autor: Yei T. Ozaki 

| Wydawnictwo: Kirin 2018 

| Okładka: Miękka  

| Ilość stron: 266 / 212 

| Tom: 1 i 2